Reçine mi, Plastik mi?

Dolmakalemlerin gövdelerinin yapımında kullanılan malzemeler zaman içinde teknolojinin gelişimine paralel olarak değişim göstermiştir.

1800 yılların ikinci yarısında üretilmeye başlayan dolmakalemler için sert kauçuk kullanılmıştır. Bu dönemde kauçuğun sıkıcı siyah rengi değerli taşlar veya işlenmiş metallerle yapılan gömlekler üstlerine giydirilerek aşılmaya çalışıldı. Tabi ki bu malzemeler maliyeti artırdığından bir süre sonra sert kauçuğun işlenmesi gündeme geldi. Kalemlerin üstüne makine ile çeşitli motifler kazınıyordu. Siyah sert kauçuk ebonit ya da vulkanit olarak da bilinir. Daha sonraları kırmızı renkli sert kauçuktan da kalemler üretildi. 1920'lere kadar kullanıldı. Birçok plastiğe göre daha az dayanıklıdır.

reçine mi? - plastik mi?

Plastik çeşitli tekniklerle biçimlendirilen birçok malzemenin ortak adıdır. Reçine ve plastik arsındaki ayrım muğlaktır. Doğal reçine bilindiği üzere bitkilerden elde edilen ağdalı sıvının bileşimindeki uçucu maddelerin ayrıştırılmasından sonra geriye kalan kütledir. Plastik ise petrol gibi polimerlerden elde edilen sentetik reçinelerdir. Plastik ve reçine terimleri zaman zaman birbirinin yerine de kullanılmaktadır.

Plastikler termoset ve termoplastik olarak ikiye ayrılır:

Termoset reçineler ısıtıldıklarında çözünmez ve erimezler.
Bakalit buna en iyi örnektir. Formaldehit ve fenolün birleşiminden elde edilir ve fenolik reçine olarak da bilinir. Oda sıcaklığında sıvı olarak bulunan formaldehit ve fenol bir kaba dökülür ve ısıtılarak sertleşmesi sağlanır. Bulunduğu 1900'lü yıllardan itibaren çok kısa bir süre dolmakalem üretiminde kullanılmıştır. Bakalit makine ile işlemek için ideal bir malzemedir çünkü ısıtıldığında erimez. Kırılgan bir yapıya sahiptir ve yıllar geçtikçe bu kırılganlık artar. Kırılganlığı azaltılabilirse de şeffaflığını kaybederek opak hale gelir ki bu durumda kauçuk çok daha iyi bir alternatiftir.

Termoplastik reçineler birçok kez eritilip setleştirilebilirler. Selüloz türevleri bunlara en iyi örnektir. Günümüz plastikleri daha çok bu tiptir. Farklı bileşikler farklı özelliklere sahip termoplastikleri oluştururlar.

selüloit: İlk yapay plastik malzemedir. Selüloz nitrat (pamuk barutu) ve kafurdan elde edilir. Yanıcı bir maddedir. Zamanla renk değişimleri görülebilir. Dolmakalemlerde 1920'lerde kullanılmıştır. Sheaffer radite, Parker permanite, Wahl ve Esterbrook piralin olarak adlandırmıştır.

selüloz asetat: Daha istikrarlı bir yapıya sahiptir. Renk bozulmasına daha az rastlanır. 1930'larda yaygın olarak dolmakalem sanayinde kullanıldı.
polistiren: 1940'lardan itibaren kullanılmıştır. Parker 21, Parker 61 ve Sheaffer PFM modellerinde 50-60'lı yıllarda kullanılan polistirenler kırılgan olup tamir edilirken özellikle dikkat edilmelidir.
fortisel:Sheaffer tarafından 50'lerden itibaren kullanılmıştır. Çok iyi bir malzeme olmasına karşın gerilime karşı direnci azdır. Özellikle içinde yay barındıran snorkel sistemli kalemlerde çatlaklar oluşturmaktadır.
ABS: Polistirene göre çok daha ileri bir sertliğe ve dayanıklılığa sahiptir.
Günümüzde üretilen ucuz kalem modellerinde ABS ve polistiren kullanılır.
akrilik: Son derece sert ve dayanıklı olup çok çeşitli renk ve desenlerde kalem üretimine olanak tanımaktadır. İlk akrilik model Waterman - Hundred Year Pen'dir. Günümüzün yüksek kaliteli kalemleri akrilikden üretilmektedir. Lucite ve Plexiglas olarak da ismi geçer.