14 Aralık 2010 Salı

Sheaffer Snorkel Dolum Sistemi

Sheaffer dolmakalem tarihindeki en karmaşık sisteme sahip kalemi Snorkel ile üretmiştir. (Murat Usta 27 parçadan oluştuğunu söylüyor.)
1952-59 arası üretilen Snorkel dolum sistemli Sheaffer Sovereign modelinin ana kısımları
Snorkel sistemin piyasaya sunuluşu 1952 yılında olur. 50'li yıllar tükenmez kalemlerin satış rakamlarını artırdıkları yıllardır.
Aslında Snorkel sistemi 1949 yılında üretilen Touchdown sisteminin geliştirilmesi ile ortaya çıkmıştır. Touchdown sisteminde kalemin arkasındaki kör kapağa bağlı silindirik bir pistonun çekilmesi ile oluşan hava basıncı pompanın sıkışmasını ve boşalmasını, pistonun tekrar itilmesi ise mürekkep dolmasını sağlar. İlk örneği 1924 yılında Chilton kalemleri üretmiştir.
Sheaffer Touchdown Kılavuz
 Snorkel sisteminde ek olarak kör kapağın çevrilmesi ile damağın ortasında bulunan ve pompanın içine kadar uzanan bir tüp dışarı uzar. Sadece bu tüp mürekkebe batırılır ve piston çekilip itilerek kalem doldurulur. Tüp kapağın çevrilmesi ile tekrar yerine oturur ve normal şartlarda hiçbir mürekkep fazlası, lekesi ve benzeri problemler oluşmaz.
Sheaffer Snorkel Kılavuz

5 Aralık 2010 Pazar

Yeni koleksiyoncular için notlar

1918 - 1945 yılları arası dolmakalemlerin altın çağı - klasik dönem olarak bilinir. Bu dönemde dolmakalem hem yeni materyallerin bulunması hem de yeni teknolojiler sayesinde en yetkin durumuna gelerek gerek model gerek renk olarak göz alıcı bir çeşitlilik göstermiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra tükenmez kalemlerin ortaya çıkışıyla dolmakalemin saltanatı sallanmaya başlar. Bazı klasik kalemler: Conklin - Nozac, Eversharp - Doric / Skyline, Parker - Duofold / Vacumatic / 51, Sheaffer's - Flat Top / Balance / Triumph, Waterman's - No 7 / Hundred Year Pen.

Kalemin durumu
Birçok yerde aşağıdaki terimleri görebilirsiniz:
mint (darphaneden yeni çıkmış): Ambalajından yeni çıkmış gibi
near mint (yeni gibi): Neredeyse yeni. Kalemin kullanıldığına dair çok az ve belli belirsiz izler
excellent (mükemmel): Kalem üzerindeki model ve marka gibi unsurları gösteren yazılar silik değildir, açıkca okunabilir. Görünüşü mükemmeldir ve güzel yazar.
extra fine (gayet düzgün): hafif aşınmış kısımlar, sararmalar ya da renk değişimleri
fine (düzgün): Aşınmış ve koyulaşmış kısımlar. Kullanılmış olduğu barizdir.
good (iyi) : İyi kullanılmış.
fair (idare eder): Başka kalemler için parça elde etme amaçlı kullanılabilir.

Renkler
Renk konusunda bir sınır olmamakla birlikte siyah renk baskın olarak üretilmiştir. Önemli olan canlılığını kaybetmemiş keskin renklere sahip olmasıdır.

Yazım
Kalemlerin çalışır durumda olması beklenir. Çoğu klasik kalem eğer iç aksamında çatlama, kırılma gibi bir problem yoksa kolayca tamir ettirilebilir. Tamir işlemini bir profesyonele yaptırmak en doğrusudur. En fazla 50 TL gibi bir maliyeti olacaktır. (Örneğin: Eminönü'de Murat Usta). Gerçekten değerli olan kalemler için kötü durumdaki başka kalemlerden parça takviyesi yapılabilir. Bir nevi kalem yamyamlığı. Anlaşılacağı üzere süreç biraz uzun sürebilir. Ama koleksiyonculuk da sabır ister.

Boyutlar
Standart boylar 13-14 cm arası değişir. 14 cm üzeri büyük kalemler en çok aranan ve değerli olan kalemlerdir. Bayan kalemleri koleksiyoncular tarafından daha az tercih edilmelerine karşın desen ve renk olarak çok daha albenilidirler.


Koleksiyon yaparken belli bir modeli ya da dönemi baz almak sağlıklı bir yöntemdir. Mesela Parker'ın 51 modeli ya da 20'li yıllar gibi. Belli bir amaç olmadan kalem toplamak biriktirmekten öte bir anlam taşımayacaktır.

Halkalı Kapak (Lady's Pen)

1930'lu yıllara kadar kalem kapaklarının halka ile üretilmesi yaygın bir uygulamaydı. Bu tip kalemlerin boyutları genel olarak daha ufaktı. Halka içinden geçirilen bir kurdele ya da zincir ile kalem boyna ya da yaka iğnesine asılabiliyordu. Kadınlar tarafından tercih edildiğinden bayan kalemi (lady's pen) olarak da tanımlanmaktadır. Ayrıca İkinci Dünya Savaşı'nda askerler tarafından kalemlerin kaybolmasını önlemek için kullanılmıştır.

3" (8 cm) boyutunda cüce (midget size) tabir edilen  1928 yılından Wahl marka dolmakalem

18 Kasım 2010 Perşembe

aerometric ve vacumatic dolum sistemleri

Dolmakalemler için birçok farklı dolum sistemi geliştirilmiştir. Aşağıdakiler Parker tarafından kullanılan iki ayrı sistemdir:

Aerometric: Aslında bu sistemin farklı çeşitleri Parker tarafından bu şekilde adlandırılmadan önce de kullanılıyordu. Fakat Parker damaktan pompanın içine doğru uzanan çok dar çaplı bir havalandırma tüpü kullanmıştır. Tüpün ucu damağın yanındaki küçük bir deliğe açılır ki böylece pompanın içindeki hava basıncı dengelenir. Kalemin pompası boyunca uzanan metal bir çubuğa elle baskı uygulanarak mürekkep doldurulmaktadır. Bazı Parker 51'lerde pompanın metal kısmında tam dolum için dört-beş kez çubuğa basılması yazılıdır.

Vacumatic: Parker 30'lu ve 40'lı yıllarda ürettiği kalemlerinde bu sistemi kullanmıştır. Pompa yoktur. Kauçuk bir diyafram aracılığıyla oluşturulan hava basıncı mürekkebin çekilmesini sağlar. Kalemin arkasındaki piston yardımıyla diyaframa baskı uygulanır. Piston kör kapak altında gizlenmiştir. İlk üretilen pistonlarda alüminyum kullanılmıştır. Bunların bazılarında bir kilit sistemi de mevcuttur. Savaş yıllarında  alüminyum değerli bir materyal haline geldiğinden plastik onun yerini almıştır. Parker tam dolum için yönergelerinde 10 kez basılmasını tavsiye etmektedir.

7 Kasım 2010 Pazar

Kalem tutkunları

Yer Eminönü, Murat Usta'nın dükkanı:
Murat Usta ve Mesut


Kalemciler Kralı Feridun












Koleksiyoncu Ayhan Bey ve Murat Usta
Selçuk ve Murat  Usta

6 Kasım 2010 Cumartesi

Uç tipleri

Kesik uç ya da italik yazı uçları, yuvarlak uçlara göre küt kesilmiş düz uçlardır.  Bu nedenle kağıtla enlemesine olarak geniş bir temas yüzeyine sahiptir. Yukarı veya aşağı doğru geniş bir çizgi çizerken yanlara doğru dar bir çizgi çizer. Kaligrafi uçları  italik dolmakalem uçlarına göre daha da geniştir.

İtalik uçla yazılmış yazılar daha karakterli gözükür fakat hızlı bir elyazısına izin vermez. Köşeli olduğundan kağıtla teması problemlidir ve kesilmeler olabilir.

Bir diğer uç olan "stub italic" ise italik uçlara göre biraz daha ensizdir ve kenarları yuvarlaklaştırılmıştır. Normal uçlar gibi sorunsuz bir yazı yazılmasına olanak verir.

Sağa ya da sola eğimli "oblique" uçlar:

Eğimli uçlar klasik yuvarlak uç olarak üretildiği sürece çizgilerin kalınlıklarında değişikliğe sebep olmaz. Eğimlerinin yönüne göre yazıcı elini sağa veya sola doru döndürerek kalemi kullanır.

Sola eğimli olanlar sağ elini kullananlar için uygunken, sağa eğimli nadir üretilenler ise solaklar için uygundur. Farklı açılarda (15 - 30 derece vb) üretilebilirler. Kişinin rahat ettiği açı en uygunudur.

Sağ ellerini kullananlar sola eğimli uç kullanırken kalemi hafifçe sola doğru çevirmelidir. Böylece ucun yüzeyi kağıtla tam olarak temas eder.

Yukardan bakıldığında:

sola eğimli uç:   /|

sağa eğimli uç:  |\

Konuyla ilgili olarak geniş ölçüde aşağıdaki siteden yararlanılmıştır:
http://www.richardspens.com/

18 Ekim 2010 Pazartesi

Kesik Uç

Öncelikle, blog için sevgili arkadaşıma teşekkür ederim. Kayıtına yaptığım yorumu saymaz isek ilk blog kaydım.
O yüzden ilk ile başlamak istedim.
Blog ismi bana sürpriz olmakla birlikte gerçekten de çok uygun ve hoş geldi.
Zira bu sevdanın ilk üyesi seçim bilinçli olmasa da bir kesik (OM) uçtu.
1996 yılında, görev dolayısıyla geçici olarak bulunduğum Bahçekapı'da bir çok mümessil firma gibi Rotring'in de mümessiline ulaşma imkanı bulmuştum.
Katalogu büyük bir heyecanla incelerken o yılda bile seri sonu olduğunu sonradan öğreneceğim Renaissence model tükenmez (kapaktan basma mekanizmalı) ve dolmakalem setini gözüme kestirmiştim.
Siyah gövdedeki klasik kırmızı şerit ve siyahı tamamlayan sarı klipsler çok hoşuma gitmişti.
Sıra kalemi nerede bulacağım sorusuna gelmişti.
Yetkili satıcı olarak Karum Kırtasiye/Nişantaşı ve Şahin Ozalit&Kırtasiye/Mecidiyeköy tavsiye edildi.
Not : Her iki firma da halen faal olup, halen müşterileriyim ve tavsiye ederim.
Şahin Kırtasiyeden aldığım kalemim elime ulaştığında ucunun OM olduğunu farkettim.
Kullandığımda ise ilk anda aklıma gelen şey tipik muhasebe kayıtları oldu. Malum yevmiye defterlerine yazılan, bana sanat eseri gibi gelen kuyrukları doğal olarak incelip kalınlaşan rakamlar.. Her ne kadar öyle yazamasam da

İşte bu kalem sayesinde Murat Usta ile tanıştım.

Bakım, onarım vs. ile başlayan süreç zamanla artık görmediğinde aranan, özlenen bir dosta dönüştü.

Zaman içinde Rotring'in gövdesinde oluşan çatlağa mümessil firma çözüm bulamayınca alternatif olarak yine Murat Usta'ya yönlendirme yaptı. Murat Usta, kaleme mat yeşil Mont Blanc gövdesi ayarlarak çözüm bulduğunda Pelikan 120 gövde formatında bir Rotringim vardı artık :)
Geçen zaman zarfında ben kapağını da çatlatınca da zirveyi 2009 da yaptı ve F uçlu sıfır Rotring Renaissance gövdesi buldu ve OM ucumuzu o gövdeye taşıdık.
Halen, ahde vefa manasında ve tek kesik uçlu kalemim olması manasında özel bir yeri olan Rotring imi Murat Usta sayesinde, severek kullanabilmekteyim.

Eline, emeğine sağlık...

17 Ekim 2010 Pazar

Parker 51

Parker 51 ilk olarak 1941 yılında üretilmeye başlandı ve kısa sürede yıllık bir milyon satış rakamına ulaştı. Diğer büyük kalem üreticileri bu başarılı tasarımı kendi ürünlerine kopya etmekte gecikmediler.

Bordo rengindeki 1953-60 arası aerometric
Sedir Mavisi rengindeki 1948 vacumatic
Metal kapaklı ve plastik gövdeli bu kalemin çelik (lustraloy), gümüş, altın veya altın kaplama kapaklı modelleri mevcuttur. Flighter olarak adlandırılan metal gövdeli bir versiyonu da vardır.

Dolum şekli 1948'e kadar "vacumatic" ve 1948 sonrası "aerometric" olarak tasarlanmıştır.
Vacumatic renkleri (1941-1948): hardal (yellowstone), kurtuba kahverengisi (cordovan), güderi beji (buckskin), nassau yeşili, çini mürekkebi siyahı (india), güvercin gri (dove), sedir mavisi (cedar)
Aerometric renkleri (1948-1972): Kakao, bordo (burgundy), erik moru (plum), gece mavisi (midnight), ördek mavisi (teal), orman yeşili (forest), koyu gri (navy), siyah

12 Ekim 2010 Salı

sahte / imitasyon kalemler için ipuçları

İmitasyon kalemler de en az orijinalleri kadar iyi bir işçiliğe ve albeniye sahip olabiliyorlar. Ancak yine de ayırt edici bazı unsurları sayabiliriz:

- Kalemin daha az göze çarpan ya da zor görülebilen kısımlarında özensiz işçilik. Orijinal bir kalemin her noktasında aynı mükemmellikte çalışılmıştır.
  Klipsin altında üstüne göre pürüzlü, tırtıklı veya iyi zımparalanmamış yüzeyler bulunabilir.
  Bilezikler veya uç kısımlardaki vidalı kapakların birleşim yerleri tam olarak oturmayabilir.

- Kalemin özellikle metal kısımlarında bulunan marka, işaret, seri no gibi unsurlar orijinal üründe genelde yüzeyde belirgin biçimde kazınmış şekilde bulunur. Düzgün olmayan, belli belirsiz çizikler şeklinde olmamalıdır. Orijinal yazılar italik veya benzeri süslü bir biçimde olabilirken imitasyonlar gayet düz ve sade olabilir. Seri nolar aynen taklit edilebildiğinden güvenilir değildirler.

- Orijinal kalemle ilgili araştırma yapıp üzerinde hangi işaretlerin bulunduğu, hangi yıllarda değişiklikler olduğunu bilmek önemlidir.

- Kalemleri her zaman için görerek almak gerekir. Aldanmamak için en güvenilir yol tanıdık bildik satıcılardan alım yapmaktır.

11 Ekim 2010 Pazartesi

İstanbul'da kalem

Kalem merakı olanların Büyük Postane'nin yanındaki sokakta uğramadan geçmedikleri bir noktadır Murat Usta'nın (Murat Sunmez) dükkanı. Özellikle haftasonları, kendilerini dolmakalemlerin renkli dünyasına kaptırmış kişiler bu ufak dükkanının önünde saatlerce vakit geçirirler. İnsan, asıl amaç acaba kalem değil de sohbet etmek mi diye aklından geçirir.